EMO: DİYARBAKIR-MARDİN YANGINI: GÖZ GÖRE GÖRE FACİA MI?

DİYARBAKIR-MARDİN YANGINI: GÖZ GÖRE GÖRE FACİA MI?

Ülkemizde her yıl özellikle yaz mevsiminde ormanlar ve kırsal yaşam yerlerinde yangınlar çıkmakta, insanlar, hayvanlar, diğer canlılar ve doğal yaşam alanları zarar görmektedir. Küresel ısınmanın da etkisiyle yangınlar giderek artmaktadır. Bu gerçeğe rağmen gerekli önlemlerin alınmadığı Diyarbakır ve Mardin`deki yangında bir kez daha ortaya çıkmış ve ne yazık ki yangın kısa sürede facia boyutlarına ulaşmıştır.

Öncelikle hayatını kaybeden yurttaşların yakınlarına başsağlığı dilerken, tedavileri süren yurttaşlara da acil şifa diliyoruz. Bu süreçte dayanışma göstererek bölge halkının yardımına koşan sağlık çalışanları ve yaralı hayvanları tedavi eden veteriner hekimlerimize şükranlarımızı sunarız. 

Diyarbakır`ın Çınar ile Mardin`in Mazıdağı ilçeleri arasındaki bölgede 20 Haziran 2024 tarihinde tarımsal alanda çıkan yangında 15 yurttaşımız hayatını kaybetti. Diyarbakır‘ın Çınar ilçesindeki Köksalan Mahallesi‘nde örtü yangını olarak başlayan ve rüzgarın şiddetiyle Yazçiçeği, Bağrık ve Ağaçsever mahallelerini de etkileyen yangın, Mardin‘in Mazıdağı ilçesi Yücebağ, Şenyuva ve Yetkinler mahalleleri istikametine de ilerledi. Ekiplerin ve vatandaşların yoğun çalışması sonucu uzun süre sonra kontrol altına alınabilen, yerleşim alanlarına da sıçrayan ve yüze yakın yurttaşımızın da yaralandığı yangında çok geniş bir alan etkilendi. Yaz aylarında ormanlık alanlarda görmeye alıştığımız ve geniş bölgeleri etkilen bu tip yangınlar can ve mal kaybının yanında kuraklık nedeniyle zaten azalan tarımsal üretime de darbe vurmaktadır.  Diyarbakır`da 8 bin 100, Mardin`de ise 7 bin dönüm alanda hasara neden olan yangında, toplam 5 bin 450 dönüm ekili arazinin yandığı bildirildi. İçimizi yakan söz konusu facianın önce "anız yangınından kaynaklandığı" iddia edilse de, daha sonra savcılık tarafından hazırlanan ön raporda "elektrik kaynaklı" olduğu tespiti yapılmıştır. Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Diyarbakır Şubesi`nin bölgede yaptığı incelemede de yangının çıktığı yerin ekili olduğu, anızın olmadığı görülmüştür.

Yangının asıl çıkış nedeni, Çınar Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başlatılan soruşturma kapsamında yapılacak bilirkişi incelemesi sonucu ortaya çıkacak olmasına rağmen, EMO Diyarbakır Şubesi`nin oluşturduğu teknik heyet yangının çıkış bölgesinde incelemeler yaparak, benzer facialarının yaşanmaması için alınabilecek önlemleri belirlemeye çalıştı. Yangının başladığı Köksal mahallesindeki elektrik dağıtım şebekesindeki eksiklere ilişkin çalışma yapan EMO heyeti, bölgedeki dağıtım şebekesinin eski ve bakımsız olduğu, bazı izolatörlerin kırık olması gibi sorunlar olduğunu tespit etmiştir. Ayrıca tarımsal sulama tesisinde elektrik mühendisi bir yüksek gerilim işletme sorumlusu olmadığı belirlenmiştir. Hatlarda "birçok noktada eklerin ve liflenmelerin olduğu; direkteki OG sigortalarının yerinde olmadığı, bunun yerine iletkenlerle bypass edildiği ve bu bağlantıların gevşeklikten dolayı arka(kıvılcıma) sebebiyet verebileceği; birçok direkte kırık izolatörlerin olduğu, bu durumun atlamalara sebep olabileceği" saptanmıştır. Aynı şekilde hatların geçtiği güzergahlarda direklerin etrafında ağaçların budanması ve otların temizlenmesi gibi yangına karşı iyi bilinen önlemlerin alınmadığı gözlemlenmiştir. Nakil hatlarının ve trafoların bulunduğu bölgelerde herhangi bir atlama olmaması için gerekli olan bakımların yapılmadığı, atlama durumunda ise yangın meydana gelmemesi için yapılması gereken düzenli bakım ve temizlik çalışmalarının ihmal edildiği anlaşılmaktadır.

Kuşkusuz dağıtım şirketlerinin kullandığı altyapı kamu malı, verdikleri hizmetler de kamu hizmetidir. Dağıtım şirketleri tüm vatandaşlara elektrik enerjisini kaliteli, güvenli, sürekli bir şekilde ulaştırmasından sorumludur. Bu kritik altyapı hizmetinin güvenli bir biçimde yurttaşlara ulaşmasının ön koşulu, yeterli mühendislik hizmeti alınmasından geçmektedir. Özelleştirme sonrası dağıtım şirketlerinin taşeron şirketler aracılığıyla istihdamı esnekleştirmesi bir güvenlik sorunu da yaratmaktadır.  Dağıtım şirketlerindeki teknik yeterlilik büyük oranda azaltılmış, deneyimli kadrolar uzaklaştırılmış, mühendisler ve diğer teknik personeller düşük ücretlere mahkûm edilirken, kar etmek amacıyla pek çok hizmet taşeron firmalara ihale edilmiştir. Ayrıca Yüksek Gerilim İşletme Sorumlusu Elektrik Mühendisi istihdam edilmesi gereken elektrik tesislerinin bu şekilde kaderine terk edilmesinin facia yaratması kaçınılmazdır. Can güvenliğini sağlamak üzere tüm dağıtım şirketlerini, Yüksek Gerilim İşletme Sorumlusu bulundurma zorunluluğu olan tesisler için abonelerini uyarmaya ve denetim yapmaya davet ediyoruz.

EMO olarak bir kere daha bir altyapı hizmeti olan ve kamu eliyle yürütülmesi gereken elektrik enerjisi alanının özelleştirmeler sonucu yaygın ve vahim tahribata uğradığı, elektrik şebekesinin kendi kaderine terk edildiği, gerekli mühendis ve teknik personel istihdamının yapılmadığı, teknik personellere asgari ücret civarında yoksulluk maaşının dayatıldığı ve hemen her bölgemizde benzer bakım ve teknik denetim eksiklikleri olduğu konusunda kamuoyunu uyarıyoruz. Yazın yangın, kışın yaygın elektrik kesintileri sonucu can kaybı yaratan bu yıpratıcı sarmaldan çıkış için kesin çözüm, elektrik dağıtım şebekelerinin derhal kamulaştırılıp gerekli teknik personel istihdamı ve yatırımlarının yapılması,  alanın merkezi bir plan ve kamusal bir anlayışla yeniden yapılandırılması olacaktır. EMO, kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşu olarak görevini yapmaya ve bu sürecin bütün birimleriyle takipçisi olmaya devam edecektir.

ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI
49. DÖNEM YÖNETİM KURULU